Project in progress: auteursrechtentool voor het erfgoedveld

Eigen systematiek

Stel, je hebt als erfgoedinstelling een foto in je collectie. Mag je die zomaar op je site plaatsen? ‘Verschillende erfgoedinstellingen in Nederland hebben een eigen systematiek ontwikkeld om de auteursrechtenstatus van collectiemateriaal te bepalen. Op basis daarvan beslissen ze of de foto online kan worden gezet,’ zegt projectleider Wietske van den Heuvel. Maar vele instellingen hebben zo’n systematiek nog niet.

Roep om een model

Vanuit het erfgoedveld kwam dan ook de vraag of er een eenvoudige tool kon worden ontwikkeld. Het Netwerk Digitaal Erfgoed heeft DEN Kennisinstituut cultuur & digitale transformatie gevraagd om deze tool te ontwikkelen. Inmiddels is de werkgroep Auteursrecht Erfgoedinstellingen hiermee aan de slag gegaan. In deze werkgroep zitten vertegenwoordigers van het Utrechts Archief, Instituut voor Beeld en Geluid, Koninklijke Bibliotheek, Eye Filmmuseum, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Erfgoed Leiden en Omstreken.

Beslisboom

‘Het idee is om een tool te ontwikkelen waarbij gebruikers op basis van een vragenlijst of een beslisboom uitsluitsel krijgen over de auteursrechtenstatus van erfgoedmateriaal,’ aldus Wietske. Betreft het filmbeelden, dan gaat het om vragen als: Wie is de maker? Leeft hij of zij nog? En is het filmpje voorzien van muziek? Met al deze informatie kan je op een gegeven moment een uitspraak doen over de rechtenstatus.’

Allerlei soorten materiaal

De werkgroep staat voor verschillende uitdagingen. ‘We streven naar een model dat voor allerlei soorten erfgoedmateriaal geschikt is – en niet, zoals nu veelal het geval is, bestemd is voor foto’s dan wel filmpjes,’ zegt Wietske. ‘Bovendien willen we dat de gebruiker straks niet alleen een uitslag krijgt over de auteursrechtenstatus van een werk. Ook willen we hem of haar tips geven om bepaalde auteursrechtelijke zaken te regelen. Denk aan het afsluiten van licenties. Verder willen we aan de uitslag best practices koppelen.’

Prototype in aantocht

Inmiddels zijn alle beschikbare modellen geïnventariseerd en is gekeken naar wat er goed werkt en wat minder. ‘Deze “best of” vormt de basis voor een nieuwe versie. In mei kunnen gebruikers het eerste prototype testen. ‘Dat zal vanwege de coronacrisis online gebeuren,’ zegt Wietske met enige spijt in haar stem. ‘Het liefst wil je bij een groep testers aan tafel zitten, kijken hoe ze het model gebruiken en vervolgens met ze in discussie gaan. We zijn nog aan het nadenken hoe we dat precies gaan regelen. Het model zal steeds worden getoetst en bijgewerkt; eind 2020 ligt er een definitieve versie.’